اسیلاتور یا نوسان ساز چیست؟
اسیلاتورها (oscillators) یا ترجمه فارسی آن ارتعاش سنج , نوسانگر به مجموعه‌ای از اندیکاتورها اطلاق می‌شود که هدفشان درک و سنجش میزان هیجان خریداران و فروشندگان است. در حقیقت اسیلاتورها سعی دارند دماسنج هیجانات خریداران و فروشندگان فعال در سهم باشند و ما را از میزان هیجان خرید و فروش حاضر در معاملات اگاه کنند.
میان تحلیل‌گران تکنیکال ایرانی با نام‌‌های نوسان ساز یا نوسانگر نیز شناخته می‌شود. اسیلاتور یک ابزار تحلیل فنی است؛ که از قرار گرفتن یک یا چند شاخص نموداری (حاصل فرمولاسیون داده‌‌های قیمتی) در یک محدوده نوسانی دارای حد بالایی و پایینی مشخص تشکیل شده و با بررسی نوسانات شاخص‌‌های مذکور، شرایط هیجانی بازار و مومنتوم قیمت را ارزیابی نموده و نتیجه نهایی را در قالب یک عدد یا نشانه نموداری در اختیار معامله‌گر قرار می‌دهد. اسیلاتورها معمولاً به دو شیوه تقاطع با خط مرکزی یا نوسان بین سطوح مرزی (نواحی اشباع خرید و فروش) مورد استفاده قرار می‌گیرند. در نظر داشته باشید؛ که این ابزار برای معامله‌گران با افق زمانی سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و در مواقع بازار خنثی (فاقد روند مشخص)، عملکرد مناسب‌تری دارد.
این دسته‌بندی دارای چهار زیرمجموعه نیز می‌باشد که عبارتند از:
- قدرت نسبی یا RSI
- استوکاستیک
- میانگینِ حرکت جهت‌دار یا ADX
- ایچیموکو
کار اصلی این دسته نمایش قدرت یک روند است که در حقیقت به عنوان چاشنیِ دیگر دسته‌‌ها محسوب می‌شود. یکی از دلایلی که اکثر معامله‌گران به اشتباه، اسیلاتورها را با دیگر دسته‌‌های اندیکاتور یکی می‌دانند همین خاصیت چاشنی بودنِ اسیلاتورهاست که معمولاً به صورت ترکیب شده و در زیر پنجره اصلیِ روندها دیده می‌شوند.
معروف‌ترین دسته اسیلاتورها RSI نام دارد که در مقیاسی به اندازه ۰ تا ۱۰۰ درصد قرار داده و به طور کلی در جهت تعیین قیمت سقف و کف شما را راهنمایی می‌کنند.
همان‌طور که گفتیم، اسیلاتور نوعی اندیکاتور بوده و نسبت به آن متفاوت است؛ اما برخی از معامله‌گران به اشتباه اندیکاتور و اسیلاتور را دارای یک ماهیت مشابه تصور نموده و تفاوتی میان آنها قائل نیستند.
در این بخش سه ویژگی منحصربه‌فرد اسیلاتورها را ذکر می‌کنیم:
۱- نواحی اشباع خرید و فروش
در اغلب اسیلاتورها دو ناحیه بالایی و پایینی محدوده نوسانی به عنوان نواحی اشباع خرید و فروش درنظر گرفته می‌شوند. اشباع خرید یا فروش در قالب کلمه به معنی بیش از حد گران یا ارزان بودن یک دارایی طی یک دوره زمانی بوده و بر اساس شرایط نمودار قیمت، نشان‌دهنده یک دوره حرکات روندی شدید (احتمالاً هیجانی) و بدون اصلاح است؛ که بازگشت قیمت در این نواحی محتمل می‌باشد.
۲- نحوه قرار گرفتن در نمودار قیمت
اندیکاتورها معمولاً در پس‌زمینه نمودار قیمت قرار می‌گیرند. این درحالی است، که اسیلاتورها در یک پنجره جداگانه در بخش پایینی نمودار نمایش داده می‌شوند. در واقع اگر اندیکاتور‌هایی نظیر میانگین متحرک یا پارابولیک سار را بررسی کنید؛ این ابزار روی خود نمودار قرار گرفته و مواردی نظیر استوکاستیک، در یک پنجره منفرد نموداری جای می‌گیرند.
۳- واگرایی
یکی از معتبرترین سیگنال‌‌های معاملاتی در تحلیل تکنیکال، واگرایی قیمت و اندیکاتور است. حتی برخی معامله‌گران از این ساختار نموداری به عنوان یک استراتژی معاملاتی کامل استفاده می‌کنند. به بیان ساده واگرایی به شرایطی گفته می‌شود، که قیمت و اندیکاتور سیگنال‌‌های متناقض صادر کنند. شرایط تشکیل واگرایی به گونه‌ای است، که صرفاً به واسطه مقایسه قیمت و اسیلاتور‌هایی نظیر مکدی، استوکاستیک و RSI قابل تشخیص می‌باشد.
متداول‌ترین اسیلاتورها
انواع مختلفی از اسیلاتورهای مرسوم به صورت پیش‌فرض در پلتفرم‌‌های تحلیلی نظیر متاتریدر قرار داده شده و فرآیند طراحی اسیلاتورهای جدید توسط علاقه‌مندان و پژوهش‌گران معامله‌گری نیز هم‌چنان ادامه دارد. مکدی، استوکاستیک و RSI، تقریباً پرکاربردترین اسیلاتورهای تکنیکالی در میان معامله‌گران بازار‌های مالی هستند.
مکدی (MACD)
مکدی یا میانگین متحرک همگرایی واگرایی (Moving Average Convergence Divergence)، از خانواده اسیلاتورها و با قابلیت شناسایی مومنتوم و جهت روند بازار می‌باشد. این اندیکاتور از سه بخش اساسی خط مکدی (تفاوت بین میانگین‌‌های متحرک نمایی ۱۲ و ۲۶)، خط سیگنال (میانگین نمایی خط مکدی با دوره ۹) و هیستوگرام (تفاوت خط سیگنال و مکدی) تشکیل شده است.
اندیکاتور RSI
کاربرد اصلی شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index) در تشخیص جهت، قدرت روند و تعیین نقاط بازگشتی بازار است. این اندیکاتور همواره یکی از قدرتمندترین اسیلاتورهای تکنیکالی بوده و مورد توجه بسیاری از معامله‌گران می‌باشد. RSI نیز مشابه استوکاستیک در یک بازه ۰ تا ۱۰۰ نوسان نموده و دارای دو ناحیه اشباع خرید (۷۰ تا ۱۰۰) و فروش (۰ تا ۳۰) است.
اندیکاتور چیست؟
اندیکاتورها (indicator) یا ترجمه فارسی آن شاخص‌‌ها مجموعه‌ای از توابع هستند که از انواع میانگین‌‌ها یا حجم معاملات برای گرفتن هشدار‌‌ها , تایید‌‌ها , و از همه مهمتر سنجش قدرت روندها و یا حتی پیش‌بینی آینده روندها در کنار الگو‌‌ها و یا سایر ابزار‌‌ها در نمودار‌‌ها مورد استفاده قرار میگرند.
به عبارتی دیگر اندیکاتور یک تابع ریاضی است، که داده‌‌های قیمت و حجم معاملات یک دارایی (سهام، ارز، طلا، کالا و شاخص) را بر اساس فرمول‌‌های مشخصی پردازش کرده و خروجی این محاسبات را در قالب اشکال گرافیکی نموداری نمایش می‌دهد.
اندیکاتور نیز مشابه سایر ابزار‌های تحلیل تکنیکال از اطلاعات گذشته قیمتی استفاده نموده و داده‌‌های پایه محاسباتی آن شامل قیمت بازشدن (Open)، بیشترین (High)، کمترین (Low)، بسته شدن (Close) و حجم معاملات (روزانه یا هر تایم‌فریم دیگر) است.
این ابزار معمولاً به منظور تعیین روند بازار، قدرت حرکات قیمت و دریافت سیگنال‌‌های معاملاتی به‌کار می‌روند. اندیکاتورهای تکنیکالی بر اساس ماهیت و نحوه کاربرد به سه دسته اصلی
- روندیاب
- اسیلاتور (نوسان ساز)
- حجمی
تقسیم می‌شوند. در کنار این تقسیم‌بندی، دسته کوچک دیگری از اندیکاتورها به نام بیل ویلیام وجود دارند. اندیکاتورهای موجود در این گروه همگی متعلق به جناب ویلیام (یکی از برترین معامله‌گران بازار مالی) بوده و بر اساس فلسفه سرمایه‌گذاری ایشان تدوین شده‌اند.
اندیکاتورها به چهار خانواده اصلی تقسیم می‌شوند:
1- روندها (trend):
شناخته شده‌ترین اعضای این خانواده ابر‌‌های ایچیموکو انواع موینگ اورج‌‌ها هستند مهمترین ویژگی مشترک اعضای این خانواده قرار گرفتن اندیکاتورها بر روی خود نمودار قیمتی (میله و یا کندل هاس )
2- اسیلاتورها (oscillators):
به تفصیل در ادامه مطلب توضیح داده خواهد شد.
3- حجم (volume):
دسته‌بندی حجم، با توجه به نامی که دارد میزان کم و زیادی چیزی را به نمایش می‌گذارد، آن چیز می‌تواند حجم معاملات باشد که در بازه زمانی دچار تغییرات می‌شوند. استفاده از این اندیکاتور در کنار دیگر دسته‌‌ها می‌تواند ترکیب جذابی را تشکیل دهد که با توجه به قیمت، حجم معاملات یا تاثیر قیمت‌‌ها بر معاملات را تشخیص دهید.
4- اندیکاتور بیل ویلیام (bill wiliams):
مجموعه‌ای از اندیکاتورهای که جناب بیل ویلیامز خالق آنها بوده و به احترام تلاش‌‌های ایشون در یک خانواده قرار گرفته‌اند شناخته شده‌ترین اندیکاتور این خانواده اندیکاتور Aligator هست البته در این خانواده دو اسیلاتور نیز وجود دارد.
در سه زیر مجموعه دیگر اندیکاتورها شامل اندیکاتورهای حجم , اندیکاتورهای روند , اندیکاتورهای بیل ویلیامز واگرایی گرفتن متداول و مشروع نیست علت این امر به فلسفه ماهیت و فرمول سایر اندیکاتورها بر می‌گردد.
مزیت استفاده از اندیکاتورها در ترید
موقعیت‌‌های عمده برای استفاده از اندیکاتورها شامل پیش‌بینی، خرید و فروش هستند.
- پیش‌بینی: اولین مزیت استفاده از اندیکاتورها در پیش‌بینی‌‌ها نهفته است که می‌توانند برای تصحیح یا تایید حدسیاتی که نسبت به روند یک سهم دارید یاری‌تان دهند.
- خرید: به معنای دریافت فرصت‌‌هایی جهت ورود به یک سهم است و به عنوان تاییدیه‌‌هایی دقیق برای تصمیم‌گیری درست است که شما را در راستای عملکرد بهتر هدایت می‌کند.
- فروش: مزیت دیگر اندیکاتورها در شناخت فرصت‌‌های فروش است. به بیانی دیگر دریافت هشدار‌هایی جهت تصمیم‌گیری است که آیا الآن وقت خوبی برای فروش است یا خیر؟
اندیکاتور (روندی و حجمی) یا اسیلاتور؟
ذهن بسیاری از معامله‌گران و تحلیل‌گران تکنیکال همواره درگیر این موضوع است، که آیا اسیلاتورها نسبت به سایر گروه‌‌های اندیکاتوری برتری دارند؟ در پاسخ باید گفت، که این موضوع به مؤلفه‌‌های بسیاری از جمله شرایط بازار، وضعیت نمودار قیمت، نحوه استفاده، میزان تخصص و تجربه، افق زمانی سرمایه‌گذاری و استراتژی معاملاتی فرد بستگی دارد.
همچنین اسیلاتورها معمولاً به عنوان یک ابزار تأیید به‌کار رفته و همواره باید از صرفاً تصمیم‌گیری بر مبنای آنها پرهیز کنید. در واقع اسیلاتورها نیز همانند سایر ابزار تحلیل می‌توانند، برای یک معامله‌گر بسیار مفید واقع شده و برای دیگری بدون تأثیر یا فقط مایه ضرر و زیان باشند. در نتیجه نمی‌توان، این ابزار را به عنوان بهترین یا بدترین درنظر گرفت! به طور کلی، اگر هر نوع ابزار تحلیل را در شرایط مناسب و به طرز صحیحی به کار ببرید، حتماً نتیجه مثبتی در پی خواهد داشت.
تفاوت اسیلاتورها و اندیکاتورها:
- تفاوت اول اینکه، اسیلاتورها دقیقا سعی دارند به شما بگویند معامله گران در چه مرحله و نقطه‌ای از این سیکل روحی هستند. برای همین اسیلاتورها دارای دو محدوده هستند، اشباع خرید اشباع فروش.
- تفاوت دوم می‌شود قرار گرفتن محدوده خرید و فرش هیجانی در اسیلاتور ها. در عموم اسیلاتورهای مشهور اشباع خرید در محدوده بیش از 70 قرار دارد و حکایت از اوج هیجان زدگی در خریداران است و اشباع فروش در محدوده کمتر از 30 و حکایت از اوج هیجان شتاب زدگی در فروشندگان است. این در حالیست که در سایر اندیکاتورها مثل adx مووینگ اورج‌‌ها ابر‌‌های ایچوموکو و… چنین چیزی وجود نداره. پس نوسانگر‌های پر کاربرد RSI و DT oscillator و Stochasic و CCI و MACD از نوع اسیلاتور هستند.
نکته مهم: وقتی بازاری که با آن کار می‌کنید روندی قوی ندارد یا رنج است این مناطق هیجان خرید و فروش به درستی نقاط ورود و خروج را به شما نشان می‌دهند. ولی در یک بازار قوی و روند دار، رفتن اسیلاتورها در مناطق اشباع خود حکایت از قوی بودن و ادامه دار بودن روند فعلی دارند. پس این مهم است که نموداری که تحلیل می‌کنید روند دار است یا خنثی!
- تفاوت سوم اسیلاتورها و اندیکاتورها در گرفتن واگرایی هاست. ما صرفا اجازه داریم از اسیلاتورها واگرایی بگیریم! اسیلاتورهای مثل macd و rsi و cci محبوب‌ترین اسیلاتورها برای گرفتن واگراییست.
سوالات متداول:
1. بهترین روش استفاده از اندیکاتورها چیست؟
بهترین روشی که می‌توانید جهت دریافت اطلاعات بیشتر از آن استفاده کنید ترکیبی نام دارد و به معنای مشاهده چند دسته مختلف از اندیکاتورها در کنار یکدیگر است که این به معنای قراردادن دسته‌ای از اندیکاتورهای حجم در کنار اسیلاتور است.
2. بدترین روش استفاده از اندیکاتورها چیست؟
- اصلاً از اندیکاتورها استفاده نکنید
- فقط از ترکیب اندیکاتورهای یک دسته مثل قیمت استفاده کنید.
- هر سهم، ترکیب اندیکاتورهای خاص خودش را می‌پذیرد که اگر آن ترکیب را روی سهم دیگر امتحان نمایید نتیجه خوبی نخواهید گرفت.
3. تفاوت شاخص با اندیکاتور چیست؟
شاخص‌‌ها به مجموعه اندیکاتورهای عمومی گفته می‌شوند که قصد معرفی پتانسیل کلیِ مجموعه شرکت‌‌ها را دارند تا وضعیت کلی یک بازار مثل بورس روشن شود اما اندیکاتور‌هایی که در این مقاله به معرفی‌شان پرداختیم به عنوان اندیکاتورهای تحلیلی شناخته می‌شوند که به «ابزار‌های تحلیل تکنیکال» تعلق دارند تا سرمایه‌گذار بتواند با استفاده از آن روی یک سهم فوکوس کرده و جزئیات جامعی را از آن بیرون بکشد.
نگارش: ساناز یوسفی
به منظور کسب اطلاعات بیشتر، مطالعه مقاله کندل استیک را به شما عزیزان پیشنهاد می نماییم.
